domenica 6 novembre 2011

SU NORD-EST




Thathari, su ses de Sant'Andrìa, duamizas e undighi.

LIMBA, POPULU, TERRETORIU: SAS LIMBAS DE SU SU NORD-EST.

S'Alighera : Capo Caccia.

Su Nord-est
Su Nord-Est de sa Sardigna est forsis su logu de sa Sardigna pius riccu de limbas e de abbojos limbisticos. Deo creo chi si sa zittade de Thathari aiat apidu unu pagu de orgogliu limbisticu - cosa chi no at nudda - podiat essere sa capitale  de sas limbas de Sardigna. 

Ma sigomente su thatharesu est una limba pagu istimada a cuminzare dae sos Thatharesos matessi, su logudoresu paret una limba istranza (ospite) o furistera (straniera), su S'aligheresu est una limba de sa cuncurrentzia, accò chi Thathari no at isviluppadu una cuscenzia peruna in fattos de limba sarda.

A paragone de iddas comente Uthieri, Elchidda, S'Alighera, Tempiu, Thathari est indaisegus meda. No faeddemus de Casteddu o de Nugoro. 
Annos-lughe nos separan dae sas ateras regiones de Sardigna cantu a cuscienzia limbistica. 
Biddareddas comente Bitti, Lula, Orgosolo sun connoschidas in su mundu pro sos istudiosos furisteros chi bi colan a istudiare sa limba.

Sardinia: On the road
Biddareddas comente Cargeghe (Biblioteca del libro sardo), Uthieri (Premio Ozieri di poesia sarda), Tempiu (Almanacco Gallurese), no faghen, come si suol dire, barba e capelli.

Ma si bi pensades in chimbanta chilomitros cuadratos de terretoriu b'est su logudoresu - Ossi, Tissi, Osilo, Sennori, Usini - una variedade de logudoresu muntagnina - Osilo - una variedade de sardu originale - Sennaru - una variedade de Thatharesu chi est forsis pius ricca de su thatharesu matessi - Sussincu - una limba furistera - su catalanu de S'Alighera- , insomma b'aiat apidu de istudiare pro generaziones de academicos, professores, istudiosos, limbistas, amantiosos, istoricos, aficionados e goi sighende.

E imbetzes su Nord-Est de Sardigna cantu a limbas est forsis su logu pius derellittu e abbandonadu de tottu. S'academia (legge: Universidade de Thathari) in custu at una responsabilidade manna, sighin sa Provintzia e Thathari (Annozero) e su Comune de Thathari (?) e sa pulitica in generale. No faeddemus de s'iscola.

Sas causas? Meda suni, ma n'amus a faeddare un'atera 'orta pro como aìo gana de bos ponnere sa pulighe in s'urija, comente si narat.

Una sola e manna e tunda  comente su mundu matessi: ignorantzia. De cussu chi semus, de cussu chi cherimus, de cussu chi cherimus pro fizos nostros.
Sas undas de su mare, in d'unu antigu giogu artisticu bi-cromaticu
simbulu de su perenne divenire e de  s'ismentigu.

Andade a su situ istituzionale de Sardegnadigitallibrary e accunortadebos iscultende calchi cantone antiga - duru duru, attitu, - salvada dae s'ismentigu grassias a istudiosos forsi ismentigados ma chi aian cumpresu ite fiamus perdende. Bi nd'at chi moven su coro a sas pedras,  a las intendere.

Medas bortas sa cultura si frimmat a sos bestires,
a su folklore. (Sardegna, Aristea, Milano, 1963)
Istademi 'ene e in s'impertantu gosadebos sa fine de unu regime (su ventennio berlusconista) in diretta. Sos sardos puru - no totu, ma meda, de cussos chi oe falan in istrada cun bandieras de bettor moros a si lamentare - in su minore issoro su contributu bi l' an dadu mannu ai custu ventenniu digrasciadu.

Bonas Uras.


Nessun commento:

Posta un commento

NOSTALGIA

THATHARI , SU TRES DE LAMPADAS 2019 Nostalgia, est paraula grecana, cheret narrere, comente ischides tottu, dizizu de torrare an domo ...