venerdì 25 novembre 2011

WATZLAWICK'S AXIOMS EXPLAINED.

Thathari, su vintinoe de Sant'Andrìa, duamizas e undighi.



Comunicassione: sos chimbe assiomas de Watzlawick ispiegados dae duttòr  Gordon Coates.




Sas runas celticas (futark)
Mi so medas bortas priguntadu su sinnificu beru de sos assiomas de Paul Watzaliwick, su filosofo-psicanalista de su gruppu de Palo Alto, chi aìa incontradu pro sa prima olta in su liberu de  Il libro della comunicazione, ma, a narrer tota sa santa veridade, no los aia cumpresos bene de su totu, finzamentas chi no los apo leggidos ispiegados dae Gordon Coates, unu duttore australianu chi iscriet e pubblicat in s'internet. Pro su piaghere 'ostru e si bos piaghet s'inglesu bo los giro signakendebos in su matessi tempus su situ originariu inue podidea acciapare ateras cosas interessantes.

Gordon Coates est unu duttore chi at tribagliadu meda cun malaidos terminales e duncas at appidu modu de s''interrogare meda subra su sensu de sa vida, sa comunicassione, sas emoziones. At istudiadu filosofia occidentale e orientale e at iscrittu meda pro aggiuare sa zentea cumprendere sas emoziones e sa comunicazione.

De seguru m'at fattu cumprendere su sinnificu de sos chimbe assiomas de Paul Watzlawick e bos assiguro chi no fit fazile a los ispiegare gai 'ene.

Pro como bo' lu leggides in inglesu, si cherides. 

Una die, si m'aggradat, no est improbabile chi los borte in sardu o in italianu, o in ambas limbas.

" Quite a lot of communication is carried on below the level of consciousness. You don't have to think about this sort of communication, it just happens automatically. This certainly saves some effort, but it does not always have the effect you might have chosen, if you had had the opportunity to consult yourself about the matter!
Even when you think you are not sending any messages, that absence of messages is quite evident to any observer, and can itself constitute quite a significant message. Not only that, but we usually transmit quite a few non-verbal messages unconsciously, even when we think we are not sending any messages at all.
This means that, unless you are a hermit, you cannot really avoid communicating. You can, of course, very easily get your communication scrambled – often in both directions – but that is not much consolation. In other words, you cannotnot communicate… but you can not communicate accurately!
The "cannot not" part of that last sentence is in fact the first and best known of Paul Watzlawick's five axioms of communication.[1] Despite their age, and the changes that have occurred in the usage of some of the terms employed, each one has something helpful to offer. I will therefore list these axioms, and comment very briefly on each.

Axiom 1 (cannot not)

"One cannot not communicate." Because every behaviour is a kind of communication, people who are aware of each other are constantly communicating. Any perceivable behaviour, including the absence of action, has the potential to be interpreted by other people as having some meaning.

Axiom 2 (content & relationship)

"Every communication has a content and relationship aspect such that the latter classifies the former and is therefore a meta-communication."Each person responds to the content of communication in the context of the relationship between the communicators.[2] The word meta-communication is used in various ways (and therefore not at all, by me) but Watzlawick uses it to mean the exchange of information about how to interpret other information.
Just as the interpretation of the words "What an idiot you are" could be influenced by the following words "Just kidding", it could also be influenced by the relationship between the communicators. In the example given, the word "idiot" might be accepted quite happily from a close friend, but convey an entirely different meaning in other circumstances.

Axiom 3 (punctuation)

"The nature of a relationship is dependent on the punctuation of the partners' communication procedures." In many cases, communication involves a veritable maelstrom of messages flying in all directions. This applies especially to the non-verbal messages. The "punctuation" referred to is the process of organising groups of messages into meanings. This is analogous to the punctuation of written language. In either case, the punctuation can sometimes alter the meaning considerably.
For example, consider the occurrence of an angry response after an interruption, the latter having followed a suggested course of action. This might be interpreted as anger at the suggested course of action, if the interruption was "punctuated out" of the sequence, so that the suggestion and the anger were effectively grouped together as a tight sequence. However, if the receiver punctuated the information so that the interruption and the anger formed a tight sequence, it might be interpreted as anger at the interruption.

Axiom 4 (digital & analogic)

"Human communication involves both digital and analogic modalities."This one needs a bit of translating! The term "digital", which today usually refers either to numbers, computers or fingers, is used in this axiom to refer to discrete, defined elements of communication. These are usually words, but very specific gestures with generally agreed meanings would also qualify.
The term "analogic" also needs some translation. It is a variant of analogical, the adjective derived from analogy. It therefore refers to a correspondence, in certain respects, between things which are otherwise different. In this case, it describes a type of communication in which the representation to some extent evokes the thing to which it refers. For example, shaking a fist in front of a person's face would evoke the idea of violence.
What else needs translating? Oh yes, "modalities". As mentioned in Appendix 1, the word "modality" is used in very many different ways. In this case, I think Watzlawick is using modalities in the sense of types or sorts of information transfer.

Axiom 5 (symmetric or complementary)

"Inter-human communication procedures are either symmetric or complementary, depending on whether the relationship of the partners is based on differences or parity." A "symmetric" relationship here means one in which the parties involved behave as equals from a power perspective. The chance of airing all the relevant issues should be greater, but it certainly does not guarantee that the communication will be optimal. The parties could simply be equally submissive, or equally domineering. However, communication between equals often does work well.
A "complementary" relationship here means one of unequal power, such as parent-child, boss-employee or leader-follower. This is much more efficient in some situations. For example, the unequal (complementary) relationship between soldiers and their officers means that soldiers are very likely to obey a surprising order, such as "Get out of the truck and jump in the river!" without delay – rather than debating it, perhaps with great interest, but quite possibly at fatal length."

Gordon Coates (www.wanterfall.com), wanterfall e-books.

pubblicadu in osservansia e sigundu sos indirizzos de Creative Commons.

martedì 22 novembre 2011

SOS GHERRERIS DE MONTE PRAMA.


Thathari, vintiduos de Sant'Andrìa, duamizas e undighi

Agabbadu su restauro de sos gherreris de Monte Prama.
Una de sas istatuas.
Sa conca de unu gherreri.
visitabiles dae su pubblicu cun prenotassione in su centru de su restauro de Li Punti (SS)

Unu nuraghe iscolpidu.
Leggimus in sa Nuova Sardegna de oe ("La nuova Sardegna", 22.11.2011) chi est agabbadu su restauro de sos gherreris de Monte Prama, sas mannas  istatuas de pedra a grandesa naturale chi fin in restauro in su Centru de Li Punti (Thathari).

Sas istatuas ana a essere a disposizione de su pubblicu cun prenotazione a unu numeru 'irde finas a chi an'a essere trasferidas a su logu issoro naturale a Cabras inue istesin agattadas in su 1974 in d'unu campu vicinu a sa idda de su Sinis.

Un' atera iscultura de nuraghe.
A las bidere est un emozione manna e duncas chie cheret osservare dae vicinu unu de sos pius importantes e misteriosos monumentos de sa cultura nuragica no o det mancare de si prenotare, magari in gruppu, magari cun amigos, e de los bider.

Sa collocassione originale issoro est ancora unu misteru, ca no si connoschet comente fin postos, inue fit su tempiu - si comente si supponet fin partes de unu tempiu, o si podet dare de unu palatu reale.

Su Prof. Massimo Pittau iscriesit unu liberu in su 2008 pro isvelare su misteru de cussa istatuas e su liberu si podet narrer chi at apidu una discreta accuglienzia.

[MASSIMO PITTAU, Il Sardus Pater e i Guerrieri di Monte Prama, Edes Editrice Democratica Sarda, Sassari 2008, pp. 80, ill. col., € 20,00.]

Sas istatuas nachi fin 24 pius cussa de su Deus Pater de sos sardos, Sardopater, Babbaj Sardu.
Sigundu Pittau sas 24 istatuas fini totu in giru a s'istatua de Sardu Pater e rezian sa cobeltura de su tempiu o (de sa sala de su tronu?) cun sos brazzos comente sos telamones.

Segundu 'sistudiosu de limbistica sarda sas istatuas istesin distruttas dae sos cristianos sighende s'editto de Teodosio chi ordinaniat de istruere totu sos tempios paganos.

Bisogna de narrere chi sos cristianos de su tempus si sun appentados bene a fagher sas istatuas a bicculeddos. Zertu no aian mancu una pallida idea de cussu chi fin fatende.
Su liberu de Massimo Pittau.

Nois amus a chircare de nos prenotare dae subitu e bos amus a narrer mezus ite nos paren como chi los an restaurados.

Particulare de un'istatua.
In s'impertantu andabei e visitadelos si podides primu chi che los giutan a Cabras. Ca si nono devides andare a inie pro los poder bidere.

Su giornale de Thathari no narat finas a cando sos "gigantes" s'an a poder visitare. Pro cussu, cumbenit de si apprettare.
Su bustu de unu gherreri.

Nachi sos bicculos de pedra chi an devidu ponner umpare fin pius de 5000.

Paret chi sas istatuas istesin isculpidas dae sos sardos apustis de sa vittoria subra e sos Cartaginesos.

Duncas sas istatuas dian dever aer segundu sos istudiosos a su nessi 2500 annos.











Su numeru irde pro si prenotare est: 800 148776

sabato 19 novembre 2011

FOR A SENTIMENTAL EDUCATION

The Italian Philosopher Umberto Galimberti wrote recently about the incapacity of many young people to feel emotions, to look at the reality around them with their soul, heart, spirits.

The young look as if they were unable to feel emotions, to be passionate, to relate to the world in a way which is not guided by the rational mind.

This is most true, or, at least, it looks like that.

venerdì 18 novembre 2011

S'EDUCAZIONE SENTIMENTALE L'ASSUPRIT SA POESIA.


 Thathari su degheotto de Sant'Andrìa , duamizas e undighi.


Una lezione magistrale de su Prof. Nicola Tanda

SA PRESUNZIONE DE SA REJONE CONTR’A SAS REJONES DE SA POESIA (O DE SU CORO).
S. Dalì: Pitzinna accerada a su balcone.

Su prof. Nicola Tanda no at bisognu de presentassiones. Professore de Limba e Litteradura Italiana in s’Universidade de Thathari at iscrittu un’Antologia della Letteratura Italiana inue an istudiadu generaziones de istudentes. At fattu connoschere a sos istudentes sardos Grazia Deledda, Giuseppe Dessì, ma puru poetes comente Pedru Mura e Antoninu Mura Ena.
Iscultare Nicola Tanda est sempre unu piaghere pro sa mente e pro su coro. Est un’omine chi at meda iscrittu, meda fattu e meda cumpresu. No est unu barone comente bi nd’at pienu de prosopopea o presumìdu. Est un’omine, o unu galantomine,  comente si narat in Sardigna.
Amus dezisu de pubblicare sos appuntos de s’interventu chi at fattu in Tissi, ca pensamus chi b’at de imparare meda a iscultare un’omine chi at fattu gai meda pro sa cultura sarda.





G. De Chirico: Arianna.

Su chi sighit est un excursus subra s'apollineo e su dionisiacu, eros e zivilidade, sa suppressione de sos istintos de amore in sa soziedade devota a su tribagliu e a sa produzione. Una soziedade chi si cheret solu razionale ma chi occhit sa mezus parte de s'omine, s'emozione, su sentimentu, s'eros.



S’interventu de Nicola Tanda a s’abboju de Tissi (11.11.11)


Nicola Tanda at cuminzadu nende chi sa pulitica upprimit sa soziedade zivile (pensemus pro custu a su problema de sa gestione de s’abba e a sa lotta tra Abbanoa ei sos comunes), e chi sa soziedade upprimit sa comunidade (custu est unu pagu pius difizile a cumprendere ca secundu su filosofo tedescu Habermas sa soziedade zivile est in lotta cun sa pulitica pro defender sos valores, ma evidentemente Tanda faeddat de comunidade de sa ‘idda comente calchi cosa de anteriore e divessu dae sa sotziedade zivile, forsis comente sotziedade de sa iscrittura paragonada a sa sotziedade de s’oralidade). Si pro comunidade s’intendet sa soziedade zivile regionale o locale o comunale tando no est sa soziedade zivile a upprimere ma sempre sa pulitica, su potere, sas chejas, sas burocrazias.

G. De Chirico: Enigma de sa die.
Su professore at nadu chi prima de esser zittadinos semus persones e a sa persone devimus torrare si cherimus faghere una soziedadde giusta. E ai custu propositu est torradu insegus finzamentas a s’errore originale, su peccadu originale de sa soziedade moderna: su razionalismu illuminista ca no amus galu bene digilidu, presentende s’omine comente e creatura “razionale” faddit de su totu sa realidade, ca no est beru mancu pro nudda chi s’omine siet una creatura razionale. Est beru medas bortas su contrariu,  chi s’omine est una creatura istintiva, irrazionale, primitiva in medas comportamentos suos.

Su razionalismu illuminista chi guvernat sa soziedade industriale e de su isviluppu continuu, sa creschida economica a dogni costu, mancat de su “prinzipiu de sa realidade”, est a narrer chi no est realista, no bidet sa realidade de s’omine coment’est: unu misciamureddu de razionale e irrazionale, inue est s’irrazionale – per esmpiu su panicu de sas borsas de su 1929 – chi guidat s’omine e no su razionale.

E pro cuss’est, narat Nicola Tanda, chi sa poesia, sos poetes, sa cultura, sa letteratura, sos classicos, forman pius meda de sa pulitica, (chi, a su contrariu, chircat de continu de si mandigare sa soziedade zivile, comente narat Habermas).

Sa cultura de sa poesia e de sa critica letteraria deve fagher su vaccinu contr’a e sa vida, narat s’autore de S’Antologia della letteratura Italiana.
Sa poesia, sa cultura populare, insistit su medas bortas direttore de su Premiu Uthieri est “sapere antropologico distillato nei millenni”, gai si est ispricadu addainantis a su pubblicu paradu a iscultare.

S. Dalì: sonniu.
S’autore de Scrittori sardi umpare a Giuseppe Dessì, at sighidu nende chi b’at un’ignoranza terribile subra sa differenzia tra tradizione orale e tradizione scritta, chi no si poden cunfundere. Una cosa difattis est sa litteratura iscritta pro esempiu in limba sarda chi est arrivada finas a nois. Atera cosa, cumpletamente diversa est sa tradizione orale chi est bia in sa mente e in su coro de sa zente comune, de su populu, e no b’est in sos liberos, o si b’est solu comente registrazione, memoria, testimonianza, documentazione, cultura.

Zertu est unu problema a narrer it’est sa tradizione orale una olta chi diventat iscritta: zertu no est morta, ca sos omines la poden agattare e gosare, ma nde gosan in modu diversu dae cussu chi faghiat su populu.
In s’iscrittura sa litteratura orale, sa tradissione orale perdet sa immeditezza sua de fruizione vitale e diventat documentu, meditazione individuale e no pius collettiva. Est un ateru modu, un ateru mundu.

Su professor Tanda cheret narrer chi mentras chi sa soziedade moderna no tenet pius su prinzipiu de realidade, sa soziedade rustica, agricola-pastorale, pussediat sos simbulos, sas metaforas, sos medios de interpretare sa realidade, ca totu fit cullegadu, annanghidu: como totu est separadu, incumprensibile, chen sinnificu, sos simbulos los amus perdidos.
Su mattatoio, inue semus, at nadu, fit samebene, bida, sacrifiziu, s’anzone de su sacrifiziu.

S. Dalì: crucifissu.
Sos poetes sun grandes mastros de vida, sa poesia est ischire de sa vida, resessire a esser omines, a rispettare su pattu cun Deus, cun sos ateros omines, cun su mundu de sos omines. Su poete est a pprimu e totu omine in su veru sensu de sa paraula intr’e aterso omines e de continu ammentat sa issoro umanidade a sos atteros. Sa poesia est su pattu, s’iscola de sa tradizione popolare.

E gai l’acciapamus in sos grandes poetes comente Antoninu Mura Ena.

Cando faghes poesia tue poete as dezisu chi ba’t unu’intenzione semantica meda pius forte chi passat rujadis de su coro.

Un ateru elementu forte meda de sa poesia sarda, siet in gara, o foras de sas garas poeticas est sa teatralidade, la si podet bider in sa Cantone de Flora, ma assimizat meda a sa teatralidade greca, a su cantu de s’Odiessea, a su cantu Amebèo.

Aggiunghet su professore chi no b’at comunidade in su mundu creativa e prolifica comente sos sardos, dognunu o cantat, o disegnat, o pinghet, o iscriet. Dognunu at calchi impreu artisticu.
Finzamantas sa currispondenzia tra sardos beniat iscritta in rima.

At lamentadu su professore chi s’istituto etnografico sardo chi ait su compitu de registrare sas bibliotecas viventes de sa tradissione e de sa poesia, at tradidu su compitu soui e no l’at fattu.

“Sa poesia », nos ammentat Tanda, « est su massimu de s’informazione cun su minimu de paraulas ».

R. Magritte: Amantes.
Sa nezessidade de un’educazione sentimentale de sos giovanos.

Professor Tanda arrivit in finis ai cussu chi l’istat a coro: sa nezessidade de un’educazione sentimentale.  Su cristianesimu torrat a leare sa sessualidade inue l’aian lassada sos gregos, a Dioniso, s’inconscio pius profundu. Si tue privilegias sa razionalidade, narat Tanda, “ti enit su dolore e matta, ca no b’at emozione”. Ca pruite no b’est solu sa razionalidade, suggerit Tanda, b’est su corpus, sa materia, s’istintu, su perdimentu, s’orgia, su satiru, s’ermafrodita, sa ninfa; su satiru assuprit a sos boidos, regulat.
Se no bi fit bistadu custu perbenismu ipocrita e bachettone aimus potidu catturare e azzettare laicamente sa prostituzione, (comente fit, sacra, a sos tempos dei sos gregos antigos), ma so prostituzione est negada, criminalizzada, e bell’e gai sa prostituzione la faghet sa mafia.
No b’at prinzipiu de realidade, no b’at realismu:

E qui cita un vecchio parroco che amava dire in limba de Sorso:  “Si Gesù Cristu no si biena lu baradisu di pessoni cu la braghetta [persone in carne ed ossa, vere, reali, autentiche, non ectopasmi immaginati] di cosa si lu biena, di baglia?”

E torrat a sos sardos e a sa Sardigna: sigomente mancat custa educazione a sa vida no ischimus mancu pius chie semus, chi est in tundu a nois, sos ateros, sos istranzos, sos cuntinentales nos ignoran e nois li damus una aggiudu mannu.

E sighit su professore andende a su Romanticismu e a su Positivismu.

Sos dolores de su giovanu Werther sun s’idea chi no esistan pius sas classes sociales, chi si matrimoniu potata essere amore deabberu! Su Romanticismu – a su nessi a primu de Don Juan de Byron (ndr) – cheriat ponner umpare amore e matrimoniu: ma Werther, si occhidi, Jacopo Ortis si occhidi!
Ca sa litteratura est bida.

Cu su Positivismu arrivan sas taras ereditarias, su darwinismu iscientificu e sociale, sos genes [ma su populu l’sichiat già totu custu chi at nadu Darwin: fizu e babbu (talis pater...), l’at in su sambene...su sambene no est abba...est chei su babbu...deo l’apo in su sambene....].

Poi enzesit su neo-romanticismu, su decadentismu, sa crisi de sa iscienzia europea, torramus sempre ai cue , a rejione e sentimentu. Poe fut su pirmu psicologo de su porfundu, poi bi fut Rimbaud, sos simbolistas...

Finzamentas unu liberu iscrittu in thatharesu “Climintina” de su cale s’est preparende sa tradussione in italianu faedat de custu est un’ispessie de “une saison à l’enfer” de Rimbaud.

In Leopardi, Deledda, Nietzsche, sa vida est tragedia. Si tue faghes una cosa pro amore ses “al di là del bene e del male” ca la faghes cun su coro, cun s’anima, cun su prufundu.

Mme Bovary benit marcada a morte dae su mundu sou burghesu.

S’educazione sentimentale est cussa cosa chi mancat a sa s giovanes generaziones e chi solu sa poesia podet assuprire.
R. Magritte: Janna.

(le frasi in parentesi quadra o tonda sono commenti del redattore).

mercoledì 16 novembre 2011

KISURAS 2 . sas preguntas de Kisuras 2.

Thathari, su seighi de Sant'Andrìa, duamizas e undighi
MERCURIS

su sardu a iscola

S'istadu ' s limba in mesu a sos giovanos-
Sas preguntas de kisuras 2

In su cursu de kisuras finz'ai como nos amus fattu tres preguntas:

Sos istudentes iscultende cantos sardos in su situ
Sardegna digitallibray.
  1. proite diat esser importante a salvare limbas e culturas in cust'epoca gasìe nada de "globalizzazione" [b'at de discutere subra custa paraula menzognera
  2. proite su status de sa limba sarda est gai basciu intr'e sos giovanos sardos?
  3. ite cheret narrer Pasolini cun "catastrofe antropologica" pro sa fine de sa ziviltade rurale-cuntadina?
Amus chircadu de rispondere umpare ei sas rispostas sun bistadas sa sighentes.

Puntu numeru 1. salvare sa cultura locale ei sas limbas minoritarias.

In d'un' epoca de globalizzazione economica e finanziare ma puru de colonialismu culturale e finzamentas pius importantes salvare sa cultura e sas limbas locales ca dognunu devet intrare in su mundu cun sa cultura sua, sa esperienzia sua, sas connoschenzias suas. No semus totu che pare. Ognunu si no cheret esser cancelladu dae sa globalizzazione devet difendere sos valores suos, sa cultura sua, su modu sou de vivere e de produire ricchesa.
Sa perdida de identidade est unu processo drammaticu chi Pier Paolo Pasolini, su regista e iscrittore aiat chircadu de fagher cumprendere a sa sinistra italiana, ma no est bisatdu cumpresu. L'ana leadu pro apocalitticu e catastrofista.

Globale no cheret narrer locale e locale no cheret narrer globale. Sa globalizzazione no cheret narrer ne pius tribagliu ne pius ricchesa, sa globalizzazione cherete narrer pius competizione economica, pius accentramentu fianziario, pius pagu democrazia, pius perigulos de oligarchias chi controllan sa finanzia e s'economia chena mancu esser cuntrollados dae sos guvernos e dae sa pulitica.
Su liberismu economico e finanziariu de sos ultimos annos lu semus bidende totu inue no est giutende. E tando sa globalizzazione est una realidade ma est puru una bufala, una frigaduar manna pro sas economia minores e marginales, ma podet esser puru unu vantaggiu. Dipendet. Dae sa preparazione e dae sa seriedade cun sas cales intramus in d'unu mundu de cumpetizione.

Ma no devimus ismentigare chie semus, dae ue enimus, ite cherimus essere.

Si no connoschimus su passadu nostru comente podimus esser èpadronos de su tempus benidore?
Solu chie connoschet su passadu est padronu de su presente e de su benidore.

Globale e locale an dadu origine a unu neologismu: glocal, devimus esser glocales si cherimus subravivere in custu mundu cumpetitivu. Ma devimus partire dae cussu chi semus, si no no semus niunu.

Puntu numeru duos: proite su status de sa limba est goi basciu intr'e sos giovanos?

Sa rispostas de sos istudentes sun bistadas attentas e intelligentes. 
Diversas rejiones an contribuidu a sa presente situassione de minipressiu de sa limba e de sa cultura locale.

  • ca sa soziedade est cambiada
  • ca si est abbandonadu su dialetto pro sa limba nazionale
  • ca s'italianu est modernu su sardu arretradu
  • ca lu faeddan solu cuntadinos, pastores, anzianos
  • ca sa modernidade est bintrada in sas domos cun televisione, radio, cinema
  • ca su fascismu imponiat s'italianu
  • ca s'iscola at impostu s'italianu
  • ca sa famiglias an impostu s'italianu
  • ca si deves andare addainanti deves faeddare s'italianu

cando unu faedat in limba est classificadu coment'e ruzzu, rusticone, volgare

Congruende sos motivos de  un'istatu gasie basciu sun:


  • istoricos (su fascismu)
  • economicos
  • sociologicos 
  • culturales (s'iscola cheriat gai)
  • de prestigiu (scalata sociale)
e ateros motivos b'at ma sun bastantes inoghe cussos chi sos istudentes an agattadu dae solos, discutende.

Puntu numeru 'e tres: ite est sa "catastrofe antropologica" de sa cale faeddait P.P.Pasolini?

Sa prima cosa chi an dimandadu sos istudentes (de su liceo, no de una iscola elementare) est bistada:

 "Su professò, est chie fit custu Pasolini?"



Pasolini regista.
Apo ispiogadu brevemente chi Pier Paolo Pasolini  (Bologna5 marzo 1922 – Ostia2 novembre 1975, est bistadu unu de sos intellettuales pius importantes de su dopoguerra italianu; chi fit iscrittore, poeta (La meglio gioventù) giornalista, romanziere (Amado mio, "Ragazzi di vita") e regista famadu e iscandelosu. Chi at fattu films comente "Decamerone", "Racconti di Canterbury", "Le 120 giornate di Sodoma", "Teorema", "Vangelo secondo Matteo", e de liberos comente "Scritti corsari" (regolta de articulos e saggios)  chi fit unu chi andaiat controcorrente, anticonformista, criticu meda de sa soziedade moderna consumista e capitalista e priva de valores. Unu chi fit bidu "come il fumo negli occhi" da parte de sa intellighenzia italiana, unu intellettuale "iscomodu" comente si narat. Unu chi at nadu chi sa fine de sa soziedade rurale e cuntadina est una "catastrofe antropologica" ca sos valores umanos e culturales de sa ziviltade rurale sun bistados sostituidos dae su boidu, dae su consumismu, dae sos mitos de su consumismu materialista, dae su nudda spirituale e morale, dae una società dei balocchi chi lassat sas persones chena perunu riferimentu de vida e de cultura. 
Pasolini attore in d'unu film sou.
E chi naraiat chi in custa situazione ingrassan sos poderes fortes: sa pulitica corrotta, sa cheja, sas burocrazias, s'iscola comente iscatula de trasmissione de sos privilegios burghesos.

A Pasolini l'ana mortu in circustanzias misteriosas in su lidu de Ostia in sa notte intre's su primu e su duos de Sant'Andrìa de su 1975 a solu chimbantatres annos. Pro sa cultura italiana est bistadu unu luttu grave meda ca niune podiat fagher e iscrier sas cosas ch'aiat fattu e iscrittu Pier Paolo Pasolini.
Pro s'Italia at rappresentadu sa cuscenscia iscomoda comente sa Beat Generation de Ginseberg, Kerouac a Ferlighetti pro sa soziedade conformista americana de sos annos chimbanta e sessanta.
Fit unu chi no aiat timorìa de fagher bolare sos istrazzos.

Nadu custu amus cuminzadu a discutere.

" E ite cheret narrer: catastrofe antropologica". 
E bi lis amus nadu: sa perdida de identidade, s'alienazione, s'imbarbarimentu culturale; sa perdida de su sacru e de sas tradiziones; sa perdida de sos valores umanos e de sa persone; s'appiattimentu spirituale e morale, sa perdida de sos valores in d'una paraula.

" E ite b'nitrat sa limba cun totu custu?", un'istudente.

"B'intrat ca totu passat pro mesu e sa limba, sa limba est cultura" li rispodnet un'ateru.

"Ebbè? e no l'amusa sa fisarmonica, soso costumenes, sos coros, sa musica? ite no nde faghimus de sa limba?"

"Sa limba est totu, amcarrone, tota sa cultura passat in sa limba, chena sa limba no b'at cultura"

"Ello, no lu cumprendes? Unu popoulu si differenziat dae sos aterso grassias a sa cultura sua, si no semus totu omogeneizzados, totu similes, totu maccos":

"Limba cheret narrer cultura e cultura est pensamentu, modu de vivere, modos de pensare"

"Insomma it'est chi nos faghet diversos dae sos ateros?"

" sos nuraghes, s'istoria, sa limba, su mandigu, sa terra, su mare, s'ospitalidade, sa gentilesa, sas feminas bellas, sos costumenes, il paese come comunità, s'amistade, ....."

S' istoricu edifiziu de su  liceo "Azuni".
Insomma nos devimus birgonzare o devimus caminare a conca alta?

Devimus esser uguales in sa diversidade, diversos in s'uguaglianzia. Devimus esser su chi semus: nois matessi e no imitare sos ateros. Leare e dare.


DICIU: Chentu concas chentu berritas.


























martedì 15 novembre 2011

Pro una bibliografia sarda.


Thathari, su bindighi de Samt'Andrìa , duamizas e undighi.
MARTIS


Pro una bibliografia de limbistica sarda. (1)

1 - Grammaticas de sa limba sarda.

Sa cosa mezus chi si potat faghere pro sa limba sarda, umpare cun imprearela pro comunicare e iscrierla est a fagher connoschere a unu publicu pius mannu de sos ispecialistas sas variedade de liberos e pubblicassione chi esistin subra 'e sa limba sarda matessi.

Deo creo chi - a parte sos ispecialistas ei sos poetas ei sos amantiosos chi puru sun meda, su grande pubblicu, istudentes, zovanos, feminas, intellettuales prus o mancu organicos a sa pulitica o a s'informazzione (giornalistas, iscrittores e gai)  - no meda zente at una connoschenzia , siet puru per sommi capi, de ite cheret narrer una bibliografia de limbistica sarda.

E tando nos ponimus comente obiettivu ambiziosu cussu de frunire a sos amantiosos de limba e de cultura sarda unu pagu de istrumentos de tribagliu e de approfundimentu chi dognunu si podet procurare o in sas bibliotecas, o in sas librerias o in sas domos nostras matessi ( si podet dare) o pro su tramite de calchi amigu.

Cuminzamus custu terighinu bibliograficu - chi no cherete essere esaustivu ma soletantu rappresentativu de sos must-have de sa limba sarda, cun sas grammaticas de sa limba o tribaglios - saggios - chi an comente argomentu sa grammatica de sa limba.

Su primu sardu a si ponner su problema de sa limba fut Matteo Madau cun d'una "piccola tintura di grammatica" in Saggio di un'opera intitolata 'Il ripulimento della lingua sarda lavorato sopra la sua analogia con le due matrici lingue, la greca e la latina', Tip. sarda, Cagliari, 1782.

A sighire su famosu calonigu Giuanne Ispanu de Piaghe (Ploaghe) , senatore de su Regnu Italianu, archeologo, iscrittore, etnografo ante-litteram, lessicografu e direttore de sa Regia biblioteca de Casteddu (Cagliari) a su cale si podet ascrier sa prima vera grammatica de sa limba sarda "Ortografia sarda nazionale, ossia grammatica della lingua sarda logudorese paragonata all'italiana", Stamperia reale, Cagliari, 1840.

Cal'est s'importanzia de custa grammatica? A primu e tottu est sa prima in assolutu chi epat chircadu de rappresentare sa limba sarda logudoresa in manera iscientifica - pro cusso tempos - impreeende sas connoschenzias de su tempus.

Oe est fazile de leare in giru sas ingenuidades de su reverendo Ispanu, ma devimus ammentare, primu de faher criticas chi pro quasi chentuchimbant'annos cussa de su calonigu est bistada s'unica grammatica de sa limba sarda mai iscritta, e iscujade si est pagu.

Segundariamente, no si poden valutare cun sos metros de sa limbistica moderna su tribagliu de unu chi no fit unu limbista professionista ma unu istudiosu chena esser ispecialista. E duncas devimus render giustiscia a su calonigu chi cussu chi at nadu, iscrittu e fattu in sa grammatica sua est unu miraculu de erudizione, istudiu e amore pro sa limba. 

Si una pecca b'ada in sa grammatica de su reverendo piaghesu est s'impreu de sa limba italiana: s'idet comente pro su canonigu comente pro medas sardos s'impreu de sa limba italiana est sempre una cosa diffizile, tosta, una pelèa manna. Ca unu sardu cando faeddat o iscriet in italianu est sempre assilladu dae su dubbiu: ma si narat o  no si narat? s'iscriet o no s'iscriet? est sardu o italianu? e giustu a narrer gai o nono? insomma, a dgni passu postu semus in dubbiu si sa limba chi semus impreende est giusta o est ammilciada cun su sardu.

E gai deo creo puru custa pecca li si potat perdonare, ca ajà cherfidu ider calchi sapientone fazile a criticare su canonigu ite aiat fattu a su postu sou.

Comente est fatta sa grammatica de su canonigu Ispanu. 


(i '  su post chi 'enit)


UNU DICIU SA DIE PRO MELEDARE. Pius t'ingruscias pius su culu ammustras. ("Più ti inchini più mostri le terga", più ci si abbassa e peggio è, suggerisce che l'uomo deve aver la schiena diritta serbando la propria dignità, se non vuole squalificarsi a servo e persona priva di valore).

lunedì 14 novembre 2011

CURSU DE LIMBA : UNIDADE SA E SES.

THATHARI,  SU BATTORDIGHI DE SANT'ANDRIA, DUAMIZAS E UNDIGHI

CURSU DE LIMBA, UNIDADE DE SES (U-6)

SAS PARAULAS "WH" (SOS INTERROGATIVOS)

Abbaida sas frase sighentes: in dognuna b'at una paraula chi si narat "wh", est una paraula interrogativa, podet essere un avverbiu interrogativu, comente, o unu pronome - chie - o un 'aggettivu: cantos omines cherides? Sos anglosasssones chi sun meda pius pragmaticos de sos italianos lis naran "paraulas wh", coment'a narrer: paraulas interrogativas, chena fagher tantos giros in tundu.

Chie ses?
De ue ses?
Unu gherreri de Monte Prama.
Ue l'azis acciapidu?
Inue est sa roba?
Cando torrades?
A ue sezis andende?
Cun chie andades?
Ite cheres?
It'est su chi cheres?
Ell'e proite?
Ellea?
A d'ite lu cheres?
Comente sezis bennidos?
Cantu costat?
Cantos bi nd'at in sa corbula?
Cale cherides?
Cales azis comporadu?
De chie est custu tascapane?

Como in sas frase pius subra chirca de individuare custos sinnificos italianos:

quale? quali? chi? dove? perchè? come? quanto? quando? che cosa? a che pro?

As aer notadu chi in sardu si narat : cando, cantu, cale pro sos italianos quando, quanto, quale....

In nuoresu b'est puru s'interrogativu : cuius , de chie

Cuius ses? (= de chie ses fizu?)



DICIU ANTIGU: Dogni cosa enit a fine: ne-i su male durat, ne-i su 'ene. (Panta rei).

domenica 13 novembre 2011

A DOGNUNU S'ARTE SUA.

Thathari, su treighi de Sant'Andrìa, duamizas e undighi.


A dognunu s'arte sua.


Iscienzia, connoschenzia, abilidade, cumpetenzia.



Apprimu de faeddare de cussu chi cherimus faeddare - sa limba sarda - galu una 'orta, primittidemi de fagher una premesa curza.
S'alfabeto ebraicu (frade de su feniciu)

Narat Edgar Morin, su filosofu franzesu autore de Sept savoir pour l'educassion du futur (Sette connoschenzias  pro s'educassione de su tempus benidore), chi una de sas caratteristicas mazores de sos omines est su esser zegos. Sos omines sun zegos, ca no biden, no cumprenden, sun inzegados dae su sitema mentale issoro matessi chi no lis permittit de andare pius attesu de su nare issoro.

Sun inzegados dae sos precuncettos, dae sos pregiudiscios, dae sos logos comunes, dae sas bideas rezidas, dae unu muntone de cosas chi lis pruibit de pensare cun sa conca propria e de si fagher sa idea personale e propria - s'unica autentica - de su mundu.

Gregory Bateson, antropologo, filosofo e ciberneticu americanu narat in vece - abbida s'Ecologia della mente (Adelphi), chi no solu sos omines sun zegos, ma puru sos sistemas, sas naziones, sas industrias, sos guvernos. E lu podimus bidere dogni die cun sa crisi chi cuminzada in su 2007 ( o in su 2001 cun su disacattu de sas Turres Copiolas?) no si che cheret andare ca paret chi sos guvernos no cheren guvernare sa finanzia e sa finanzia si cheret mandigare sos omines chi l'an inventada.

Duncas omines e sistemas sun zegos, si custu fit bistadu falsu no diamus essere a su puntu chi semus, male conzos abberu e comente e democrazias occidentales, e coment'e occidente e comente situazione economica internazionale, e comente onestade de acciapare soluziones giustas e equas pro sa zente comune, no solu pro sos potentes ei sos riccos.

Su matessi - esser zegos - suzedit in guasi totu sos campos de sas cosas umanas, iscienzia puru.

S'storia umana est piena de iscienziados e artistas, grand'omines, chi sun bistados leados in giru, si no perseguitados pro sas bideas revoluzionarias issoro, dae Galileo, a Einstein, a Cavalli Sforza, a Ghandi, a Martin Luther King a Nelson Mandela.
Ma sun omines chi no ana zedidu e a sa fine an binchidu, ca s'istoria lis at dadu rejone.

Ell'e proite devimus pensare chi su matessi no suzedit in s'iscienzia limbistica? 

Tota s'iscienzia est suggetta a su dubbiu. Niuna iscienzia mancu sa fisica est fora de su dubbiu. S'ischire de s'omine est tale, sino a prova contraria. E tota s'iscienzia si devet basare o subra teorias azettadas (no teorias istravagantes e indimostrabiles) osubra sos datos de sa realidade percepibile.

Ell'e proite devimus pensare chi sa limbistica istorica e fora de ogni dubbiu una iscienzia perfetta?

Dogni die s'iscienzia ammustrat comente falsas cosa chi creiamus veras e comente veras cosas chi creaiamus falsas.

E duncas proite devimus pensare chi sa teoria limbistica de s'indeuropeu comente completamente separadu dae sas limbas semiticas diat essere una cosa vera e no uan faula inventada a sa fine de su settighentos dae un'Europa imbuffada de etnocentrismo, colonialismu e connoschenzias limitadas e ignoranzia de medas limbas chi galu no fin iscobertas? comente, pro unu paragone su sumero ei s'accadicu?

Proite nemmancu unu - unu, semus nende - s'at leadu sos battor volumes ei sas duamizas e sechentos paginas de Le origini della civiltà europea de Giovanni Semerano e nd'at fattu una critica cale si siat?

In sas soziedades anglosassones cando unu iscriet unu liberu in cuntrastu cun sas bideas dominantes bat unu professorone chi si nde pesat e iscrite unu saggiu o unu oiberu pro denunziare s'errore metodologicu e epistemologicu. In Italia custu no est suzessu cun Semerano.

E no at a suzedere luego. Ca sos indeuropeistas an'intesu forsis fiagu de brujadu. An cumpresu chi a dare iscultu a Semerano nde falan dae sa cadrea inue sun setzidos. Ca tota sa teoria de su Proto -Indo- Europeo (PIE) si ammustrat pro cussu chi est unu casteddu de cartas fundadu subra su nudda.

Su PIE, ateru no est infattis, e l'at ammustradu Giovanni Semerano, ateru chei sas limbas de su accurzu Oriente, sas limbas de sa Mesopotamia, su sumero ei s'accadicu. Cun bona paghe de totu cussos chi sighin a pissighire sos pantasimas de una limba e de unu populu (s'indeuropeou) chi no sun mai esistidos.

Cando amus a essere a tempus e a modu bos amus a dare calchi ateru assazu  de cussu chi sos indeuropeistas bos an sempre negadu: unu minimu de dignitosu comprativismu istoricu intr'e sas limbas europeas ei sas limbas de su accurzu oriente.

Ca, pro concluire cal'est sa faula manna, gai manna chi su chelu no la cuntenit? chi sas limbas europeas no an nudda ite faghere cuna sas limbas semiticas.

M'azis a narrer: cheret narrer chi las an istudiadas...

La cherides ischire sa veridade: no b'at unu, unu solu, indeuropiesta chi in treghentos annos s'at leadu sa briga de abbaidare si custu fit beru.

Totu cussos chi lan fattu an abbandonadu su indeuropeismu e sun passados in su fronte de sos ereticos, sognadores, fantasiosos, millantadores, vittimas de s'ostracismu dei sa gasìe nada iscienzia.

Istademi 'ene.

UNU DICIU PRO MELEDARE. A dognunu 'sarte sua.

sabato 12 novembre 2011

TISSI: Sa surpresa de Nino Navarru.

Thathari, su doighi de Sant'Anadrìa, duamizas e undighi

Una surpresa a sa presentada de sa Cantone de Flora, in Tissi, a su Exma.


guasi unu coup de thèatre, dignu de sas mezus tradissiones.


Surpresa manna deris in Tissi, in su Exma (Ex mattatoiu comunale)  a sa presentada de su liberu de sas editziones Angelica. a conclusione de s'abboju b'est bistadu un interventu inaisettadu de su nepode de Bertulu e' Serra su Prof. Nino   Navarru, chi tenet 92 annos ma est arzillu meda.
Su Prof. Navarru at nadu chi in vida sua at pubblicadu vintiduos liberos e como est amanizande sa autobiografia sua. E at puru annunziadu in mesu a sa incredulidade generale chi in domo sua b'at poesias de Bertulu 'e Serra galu ineditas.

Su misteru est legittimu: e proite at isettadu totu custu tempus a fagher cust'annunziu? Misteriu chi deris no b'at apidu tempus de apprufundire.

Su sindigu at faeddadu pro primu nende chi sa povera Flora no at apidu mai sa paraula pro si difeneder dae sa accusas de s'omine-poeta Bertulu e Serra ca fit femina e fin sos omines - comente solitu chi cumandaian - sas feminas no aian boghe.
S'studiosu Stefano Flore - chi at feddadu in sardu - at ammentadu comente in sa introdussione a su liberu faedat propriu de custa femina chi no at apidu mai sa paraula pro si difendere dae sas accusas de su poeta -amante de essere una cucuri-lebia.
Su poeta Giovanni Fiori de Ittiri , omine impignadu socialemente e puliticamente (at militadu a tempus sou in su Partidu Comunista de Berlinguer) s'autore de una silloge famosa de poesias in limba sarda "Camineras" at faeddadu de sa cantone de Flora nende de sa relassione chi bit in sa soziedade rustica tra omine e femina, chi fit una soziedade "machista" inue su masciu teniat sempre rejone (assumancu in pubricu, in privadu forsis sas cosas fin diversas meda...). E duncas mentres su poete-omine  Bertulu 'e Serra aiat potidu iscriere una cantone contr'a sa femina chi l'aiat refudadu, sa femina, Flora, chi fit cunnota in Tissi cun su nomene sou reale, no s'est mai potida difendere. E tando est giustu poi de tantos annos torare giustiscia ai custa femina.
su Prof. Nicola Tanda at faeddadu de s'importanzia de sa poesia pro s'omine modernu addainantis a sos limites de su razionalismu illuminista chi nos aat battidu in s'oru de s'irrocamentu colletivu.

Amus a trattare s'interventu de Prof. Nicola Tanda in d'unu post a parte ca su interventu sou est a bisu nostru importante meda. No solu pro sa poesia. E no solu pro sa poesia sarda. Interventu de grande levatura merìtat de esser presentadu cun calma.

Cun uras de unu bonu fine-e-chida.

UNU DICIU PRO MELEDARE: "In mesu a s'alligra b'at sempre una digrascia ammanizada" (Est de Bertulu 'e Serra, ma no ischimus si custu diciu fit populare finas apprimu.


giovedì 10 novembre 2011

MASTROS DE FAULAS (IL GATTO E LA VOLPE)

Thathari, su 10 de Sant'Andrìa, duamizas e undighi.


Mastros de faulas, 
pifferaios, ciarulitanos, imbrogliones.

Nois totu amus leggidu Pinocchio. Est unu liberu de formazione comente su libro Cuore, Gargantua e Pantagruel, Robinson Crusoe, I viaggi di Gulliver, Peter Pan, ei como Il signore degli anelli o puru Henry Potter.
Immazine dae un'editzione in inglesu (Salani, 1958)

Una de sas iscenas pius impressionantes de Pinocchio est s'incontru cun sos faulalzos mannos de Il-gattto-e-la-volpe. Notade comente sian una coppia. Sa volpe - su matzone - at bisognu de il gatto -s'attu - ca tribaglian umpare e s'appoggian unu a s'atteru.

Bos ammentades comente Pinocchio prezipitat in sas transas de il-gatto-e-la-volpe comente unu maccu, abbereladu addainantis a sas illusiones de 'alanzu chi lis paran addainanti sos duos imbrogliones matricolados.
Ammentadebos de Pinocchio, ca assimizat meda a sos elettores italianos e sardos e sardistas.

Si bi pensades, su PIFFERAIO MAGICO italianu de os ultimos 17 annos aiat potidu essere volpe - matzone - chena calchi 400 o 500 battos (GATTI) bene pagados e ammaestrados?
Ei custos 500 battos bene pagados e ammaestrados e istipendiados aian potidu setzere in Parlamento chena calchi millione de battulinas chi cherian totu diventare comente sa volpe?

E cantos miliones de pinocchios - a parte su GRANDE PIFFERAIO - ch'at in Italia, in Sardigna e in partidos chi si naran -tantu pro narrer - Partito sardo d'azione (?) -  chi oe naran chi no b'at differentzia tra DESTRA E SINISTRA (si fin bistados de sinistra, cosa chi no sun pius, no aian fatu totu sos guvernos chi an fattu cun sa destra berlusconiana) ?

Mai un'omine  de sinistra - manca - bos at a narrer chi sa manca est prezisa a sa destra.

SUN OMINES DE DESTRA CUSSOS CHI NARAN CHI DESTRA E MANCA SUN SA MATESSI COSA:
 E proite lu naran? Pro disprezzu de sa politica, pro disprezzu de sos valores, pro disprezzu de sa veridade.

Ogni tantu b'est sempre calicunu intelligentone chi se nde pesat e zirriat a boghe alta comente una janna male oliata:

it'est cussta identidade? bastat cun s'identidade!

it'est custa sinistra? bastat cun custa sinistra!

e it'est custa iscola pubblica? basta cun sa pubblica (governo di sinistra!!!!!)

Su matzone ei s'attu.
e ite sun custo valores? valores est una paraula boida!

Una die si nd'ana a pesare - comente at fattu Berluscone - a narrer: e it'est custu parlamento? e it'est custa democrazia? Bastat un custu parlamento, bastat cun custa democrazia, e difattis si l'ana eleggidu sos partidos e totu cun d'una legge elettorale digrasciada chi issos matessi an giamadu "porcada" o oe Porcellum.

Ecco,  cando negan a sas peraulas finzamentras su dirittu de esistere, beh tando semus in perigulu mannu.

Tando cheret narrere chi semus manizende su limbazu pro cunfunder sas bideas a sa zente.

Tando cheret narrer chi semus morighende in s'abba brutta, cheret narrer chi semus fatende abolotu, semus buluznede sas abbas pro piscare mezu in s'abba luada.

E tando imparemus a distinghere - ischirriare - sos mastros dae sos pifferaios, sos imbrogliones , sos ciarulitanos.

Iscaratzare sos mastros de faulas custu diat essere su compitu de sos intelletuales, de sa "stampa" (sende chi s'istampa in sardu est un'atera cosa) , de sos omines pius abbistos.

Ma sischit, su mundu est pienu de zente chi no bides s'ora chi arrivet unu ciarulitanu calesisiat in piatta pro l'iscultare abberelados che porcos suldos.

Su mundu no bidet s'ora de esser imbrogliadu.
Sa fine de sos credulones.

Deghesette annos de berlusconismo no sun bastados, ca s'Italia ( ei sa Sardigna) est una nazione de piccoli apprendistas berluscones.


Ma no fin il-gatto-e-la-volpe chi finesin  appiccados  - comente medas ingenuottos creen oe puru - fut Pinocchio! est a narrer  su populu italianu ( e sardu, sardista, cappellaccista-berlusconista), cuntentu e fessu.


Destra e manca no sun pretzisos, a su nessi ca in d'un ala b'est su irrocadorzu e in s'atera sas belveghes ei sos campos de arare.


Zeltu chi - azis a narrer - chi calchi partidu (legge partidu democraticu) no s'ischit pius ite l'est imbaradu de sinistra-manca, sende chi s'an ismentigadu totu sos valores:


onestade, moralidade (Berlinguer), tribagliu, istruzione, solidariedade, 
 e poi sa lotta a sos privilegios, sa difesa de sos pius debiles (anzianos, pensionados, sos dirittos de sa femina, casalingas, disoccupados, emarginados...) un'idea noa de isviluppu sostenibile e un'idea noa de Italia de sas regiones a fora sos machines de sa lega chi in donzi modu rappresentan confusamente unu bisognu reale de democrazia dae su basciu, dae sa zente.


Un'atera die amus a faeddare de s'euro e de s' Europa a prescindere dae sa situazione italiana. Ca de ciarulitanos e bendidores de fandonias bi nd'at in Europa ateretantos che in Italia.


Salude e vida.

DICIU DE SA DIE PRO MELEDARE : Riu bulluzadu alligria e piscadore (Orgosolo)

Cursu de limba: unidade de 5 (U 5)

Thathari , su deghe de Sant'Andrìa, duamizas e undighi



CURSU DE LIMBA SARDA (u 5)



SAS PREPOSISSIONES

in italianu già l'ischides dae s'iscola elementare cales sun sas preposissiones:
abbecedariu...elettronicu. (google immagini)

di-a-da-in-con-su-per-tra-fra


in sardu, como osservades custas frases:


De chie est custa bertula?
De Giuanne est.


De chie ses fizu?
De Barore Seche.


Su fizu 'e Maria.
Sa domo 'e Juanne.

de, si podet apostrofare in su discursu diventat 'e: sa muzere 'e Antoni, su maridu 'e Forica.

A ue ses andende?
A-n domo.( A domo)

A chie l'as nadu?
A nisciunu.

A d'it'ora falades?
A sas noe e mesa.

A Farore as bidu?
No, no la'po idu, apo idu a Sevvadore.


cando su complemento oggetto est una persona in sardu cheret sa preposizione a comente in ispagnolu.

Hai portato tuo figlio?
Battidu l'as a fizu tou?

certi verbi sono transitivi in sardo:

hai parlato con Pietro?
A Pedru faeddau l'as?
Abbecedairu...d'Egitto.

telefonadu l'as a mama tua?

A est puru sa preposizione de s'infinidu:

a mezus videre.
a perdonare.
a faeddare no costat nudda.
a tribagliare siat!
a lu connoscher'in chelu.

a est puru interrogativu de su presente:

a bi enis?
a mi la finis?
a bi torras?
a ti nde paret?

est puru previsione

a pioet!

sa preposissione in.

In domo mia cumando deo.
Como istamus in bidda.
Giuanne est in cussorza.
Muzere mia tribagliat in Thathari.
In pagas dies amus fattu totu.

Deo so naschidu in su 1935.
Issa lompet sos annos in Frealzu.
Como semus in su seculu 'e vintiunu.
In istadiale s'aera sonat a de die e a de notte de kigulas e griglios.

sa preposissione cun

cun megus b'at pagu e bugliare.
cun tegus no bi enzo
cun issu andas tue?
cun issa torras?
cun nois benides?
nois benimus cun bois.
deo torro cun issos.

megus e tegus sunu relittos latineggiantes : mecum, tecum

si podet puru intendere: (in Fiolinas, pro unu paragone)

cun a mie
cun a tie
cun a issu
cun  a issa
cun a issos
Abbecedariu de sos annos '50.
cun a issas

sa preposissione dae

dae oe no bessis pius.
dae como innantis faghimus comente naro deo.
dae cras istringhimus sa chintorza.
Bi cheret duas oras e mesa dae Thathari a Cagliari in vettura.
Dae sa die no ch'est torradu pius.
dae una die a s'atera no s'est bidu in logu.

subra/supra

su inu est subra sa banca





pro/po

Pro a mie no cherzo nudda.
Custu est pro a tie.
E pro a nois ite b'at?
E pro cussu?
E proite no sezis bennidos a s'affidu?

intr'e /in mesu a

Intro e chida tribagliamus totu.
Intro e pagas dies an'a torrare.
Intro e unu mese deven finire.



NOSTALGIA

THATHARI , SU TRES DE LAMPADAS 2019 Nostalgia, est paraula grecana, cheret narrere, comente ischides tottu, dizizu de torrare an domo ...