martedì 8 novembre 2011

Sos vantaggios de su bilinguismu (parte segunda)



Thathari, s'otto de Sant'Andrìa duamizas e undighi.


Articulu de su New York Times subra su bilinguismu.
New York Times




The Bilingual Advantage




Published : May 30, 2011


PARTE SEGUNDA


P. S’isviluppu de sas noas tecnologias de neuroimaging at mudadu su tribagliu ostru ?

R : E lu podes narrer forte. Apprimu fit chi podiamus bidere solsu zertas areas de su cherveddu chi s0’azzendian cando si faghian zertos compitos. Como, cun sas tecnologias noas, podimus bidere comente totas sas istruturas de su carveddu tribaglian de accordu una cun s’atera.

Faeddende de linbiunos e de limbiduos sa grande cosa chi amus iscobertu est comente sas connessiones sun differentes.



Gai faghimus isolvere unu problema a sos limbiunos e usan x sistemas, ma cando sos limbiduos solven su matessi problema usan ateros sistemas. Una de sas cosas chi amus bidu est ki in zertos tipos de proas puru non li bisticas, sa zente limbiduas est piu veloze. Proite ? Beh, cando abbaidamus sos carveddos issoro cun sa neuroimaging paret chi sien impreeende unu diversu tipu de rete chi paret includere sos zentros de su limbazu pro isolvere unu porblema completamente non-verbale. Su carveddu issoro intreu paret chi si riculleghet pro more de su bilinguismo.

P – Su bilinguismo fit cunsideradu una cosa negativa , assumncu in sos Istados Unidos- est galu ‘asìe?

R. Finzament’a sos annos 60 sa sabidoria cunvenzionale fit chi su bilinguismo fit un’isvantaggiu. Unu pagu de custu fit xenofobia. Grassias a s’iscenzia como ischimus chi su contrariu fit beru.

P Medas immigrantes seberan de no insinzare sa limba nadìa a sos fizos. Bos paret custa una cosa ‘ona?

R. Mi preguntan de custu a dogni mamentu. Sa zente mi mandat e-mails e mi dimandat: “Mi so cojuende cun dunu de un atera cultura, ite devismu fagher cun sos pitzinnos? Deo naro sempre “ Sezis settidos subra e unu potenziale regalu”.

B’at duas rajones prinzipales proite sa zente diat dever pasare sa limba de s’erenzia a sos pitzinnos. A pèrimu e tottu ligat sos pitzinnos a sos mannos issoro,. Sa segunda est sa ricerac mia. Su bilinguismo faghet bene a bois. Faghet sos carveddos pius fortes. Est allenamentu de sa mente.

P. Bois sezis limbiduos ?

R. Beh, apo nepodes cumpletamente limbiduos ca fiza mia est cojuada cun d’unu franzesu. Cando fiza mia nunziesit su fidanzamentu cun su pitzinnu franzesu, nois fimis unu pagu surpresos. Est sempre una surpresa cando fiza tua ti narat chi si cojuat. E issa nesit: “Oh mà, at andare totu ‘ene! Fizos nostros an’a esser limbiduos!”




Nessun commento:

Posta un commento

NOSTALGIA

THATHARI , SU TRES DE LAMPADAS 2019 Nostalgia, est paraula grecana, cheret narrere, comente ischides tottu, dizizu de torrare an domo ...