domenica 13 novembre 2011

A DOGNUNU S'ARTE SUA.

Thathari, su treighi de Sant'Andrìa, duamizas e undighi.


A dognunu s'arte sua.


Iscienzia, connoschenzia, abilidade, cumpetenzia.



Apprimu de faeddare de cussu chi cherimus faeddare - sa limba sarda - galu una 'orta, primittidemi de fagher una premesa curza.
S'alfabeto ebraicu (frade de su feniciu)

Narat Edgar Morin, su filosofu franzesu autore de Sept savoir pour l'educassion du futur (Sette connoschenzias  pro s'educassione de su tempus benidore), chi una de sas caratteristicas mazores de sos omines est su esser zegos. Sos omines sun zegos, ca no biden, no cumprenden, sun inzegados dae su sitema mentale issoro matessi chi no lis permittit de andare pius attesu de su nare issoro.

Sun inzegados dae sos precuncettos, dae sos pregiudiscios, dae sos logos comunes, dae sas bideas rezidas, dae unu muntone de cosas chi lis pruibit de pensare cun sa conca propria e de si fagher sa idea personale e propria - s'unica autentica - de su mundu.

Gregory Bateson, antropologo, filosofo e ciberneticu americanu narat in vece - abbida s'Ecologia della mente (Adelphi), chi no solu sos omines sun zegos, ma puru sos sistemas, sas naziones, sas industrias, sos guvernos. E lu podimus bidere dogni die cun sa crisi chi cuminzada in su 2007 ( o in su 2001 cun su disacattu de sas Turres Copiolas?) no si che cheret andare ca paret chi sos guvernos no cheren guvernare sa finanzia e sa finanzia si cheret mandigare sos omines chi l'an inventada.

Duncas omines e sistemas sun zegos, si custu fit bistadu falsu no diamus essere a su puntu chi semus, male conzos abberu e comente e democrazias occidentales, e coment'e occidente e comente situazione economica internazionale, e comente onestade de acciapare soluziones giustas e equas pro sa zente comune, no solu pro sos potentes ei sos riccos.

Su matessi - esser zegos - suzedit in guasi totu sos campos de sas cosas umanas, iscienzia puru.

S'storia umana est piena de iscienziados e artistas, grand'omines, chi sun bistados leados in giru, si no perseguitados pro sas bideas revoluzionarias issoro, dae Galileo, a Einstein, a Cavalli Sforza, a Ghandi, a Martin Luther King a Nelson Mandela.
Ma sun omines chi no ana zedidu e a sa fine an binchidu, ca s'istoria lis at dadu rejone.

Ell'e proite devimus pensare chi su matessi no suzedit in s'iscienzia limbistica? 

Tota s'iscienzia est suggetta a su dubbiu. Niuna iscienzia mancu sa fisica est fora de su dubbiu. S'ischire de s'omine est tale, sino a prova contraria. E tota s'iscienzia si devet basare o subra teorias azettadas (no teorias istravagantes e indimostrabiles) osubra sos datos de sa realidade percepibile.

Ell'e proite devimus pensare chi sa limbistica istorica e fora de ogni dubbiu una iscienzia perfetta?

Dogni die s'iscienzia ammustrat comente falsas cosa chi creiamus veras e comente veras cosas chi creaiamus falsas.

E duncas proite devimus pensare chi sa teoria limbistica de s'indeuropeu comente completamente separadu dae sas limbas semiticas diat essere una cosa vera e no uan faula inventada a sa fine de su settighentos dae un'Europa imbuffada de etnocentrismo, colonialismu e connoschenzias limitadas e ignoranzia de medas limbas chi galu no fin iscobertas? comente, pro unu paragone su sumero ei s'accadicu?

Proite nemmancu unu - unu, semus nende - s'at leadu sos battor volumes ei sas duamizas e sechentos paginas de Le origini della civiltà europea de Giovanni Semerano e nd'at fattu una critica cale si siat?

In sas soziedades anglosassones cando unu iscriet unu liberu in cuntrastu cun sas bideas dominantes bat unu professorone chi si nde pesat e iscrite unu saggiu o unu oiberu pro denunziare s'errore metodologicu e epistemologicu. In Italia custu no est suzessu cun Semerano.

E no at a suzedere luego. Ca sos indeuropeistas an'intesu forsis fiagu de brujadu. An cumpresu chi a dare iscultu a Semerano nde falan dae sa cadrea inue sun setzidos. Ca tota sa teoria de su Proto -Indo- Europeo (PIE) si ammustrat pro cussu chi est unu casteddu de cartas fundadu subra su nudda.

Su PIE, ateru no est infattis, e l'at ammustradu Giovanni Semerano, ateru chei sas limbas de su accurzu Oriente, sas limbas de sa Mesopotamia, su sumero ei s'accadicu. Cun bona paghe de totu cussos chi sighin a pissighire sos pantasimas de una limba e de unu populu (s'indeuropeou) chi no sun mai esistidos.

Cando amus a essere a tempus e a modu bos amus a dare calchi ateru assazu  de cussu chi sos indeuropeistas bos an sempre negadu: unu minimu de dignitosu comprativismu istoricu intr'e sas limbas europeas ei sas limbas de su accurzu oriente.

Ca, pro concluire cal'est sa faula manna, gai manna chi su chelu no la cuntenit? chi sas limbas europeas no an nudda ite faghere cuna sas limbas semiticas.

M'azis a narrer: cheret narrer chi las an istudiadas...

La cherides ischire sa veridade: no b'at unu, unu solu, indeuropiesta chi in treghentos annos s'at leadu sa briga de abbaidare si custu fit beru.

Totu cussos chi lan fattu an abbandonadu su indeuropeismu e sun passados in su fronte de sos ereticos, sognadores, fantasiosos, millantadores, vittimas de s'ostracismu dei sa gasìe nada iscienzia.

Istademi 'ene.

UNU DICIU PRO MELEDARE. A dognunu 'sarte sua.

Nessun commento:

Posta un commento

NOSTALGIA

THATHARI , SU TRES DE LAMPADAS 2019 Nostalgia, est paraula grecana, cheret narrere, comente ischides tottu, dizizu de torrare an domo ...