sabato 21 gennaio 2012

Su professò, ma it'est custu carrasciale?

Thathari,  su vintiunu de Bennalzu 2012.

Mystery Plays.


Curiosidade e connoschenzia no an limites, ma cheren assentados - comente narat una collega - in sos "calascios" issoro. 
Ca s'omine, sa mente, at bisognu de ordine, pro poder acciapare cussu chi chircat.


Oe in classe fiamus leggende una pagina subra su teatru religiosu medievale in s'Inghilterra pre-Tudor. Apo nadu a sos istudentes leggidebollu e faghidemi unu riassuntu de dughentos paraulas.
Comente su solitu ana cuminzadu subra su sinnificu de peraulas chi no coonnoschian: 


"su professò, e ite cheret narrer "trade guilds"?
"Corporazioni delle arti e dei mestieri"
"Su professò!"
"Emmo!"
"E ite cheret narrer 'Vernacular'"
"Vernacolare, popolare, dialettale, scritto o detto nella lingua del popolo"
"Professò!"
Eja!
"E ite cheret narrer 'floats'"?
Custa fit una paraula unu pagu difizile e insolita. Tando apo fattu tres disegnos i sa lavagna: in d'unu b'aiata un'ipsessie de palcu subra chimbe carradellos: e l'apo giamadu "boot stage"
un'ateru fit un'ispessie de palcu cun tendas e puru una cobeltura, un'ispesie de "stand" de  tenda de cussos chi si biden puru oe in sas fieras. In su terzu disegnu apo disegnadu unu carru mannu a tres rodas cun d'unu palcu subra. 
"Accò, lis apo nadu totu custos tres sunu 'floats', sunu palcos pro fagher teatru, su primu si naraiat "boot stage" e fit in sos marcados, su segundu si naraiata "movable scaffold" e fit un palcu comente una tenda, fissu, su terzu fit unu carru-palcu e si moviat de carrela in carrela, de piatta in piatta, totos tres si podian puru giamare "pageants" est a narrer 'palcos pro su teatru'.


Como, imaginadebos cussu chi suzedit a carrasciale in sas biddas mannas, faghen sa prucessione de sos carros, ecco custa fit un ispessie de prozessione de carros solu chi s'argomentu no fit paganu, ma fin iscenas de sa bibbia e de su vangelo, drammatizadas.


Sos pitzinnos fin abbarelados de curiosidade.


"su professò! ma tando b'at una relazione intre su carrasciale nostru ei custas rappresentaziones religiosas populares?"
"emmo e nono. Emmo ca finamentas sos paganos faghian sas pruzessiones o pultessiones, si leggides S'ainu de oro de Apuleio lu podides bidere. Ma bi fin puru sas pruzessiones de carrasegare chi in latinu fin sos saturnalia..."
"E ite fin sos saturnalia"
"sas festas de sa cuminzu de s'ierru e de s'allongamentu de sas dies, e de su primu inu. sos meres diventaian isciaoas e sos isciaos meres. Su mundu a su revessu pro una die. Sos latinos naraian: semel in anno licet insanire".
"est beru, est beru, l'at nadu professor Carboni"
"Oh, a su matessi tempus su carrasciale nostru fit gia una festa pagana, comente totu sas festas cristianas, nadale, pasca e ferraustu cumpresos, fit sa festa de sa fertilidade e forsis fit sa festa de Dioniso, chi fit fattu a bicculeddos, deviat morrere su deus, pro fertilizzare sa terra e pro chi sa terra torreret a vida nova"
"ma abbaida..."
"Emmo, carrasciale cheriat narrer - carnem secare - e sa carre de secare fit sa carre de Dioniso, su deus de sa festas"
"E su nadale sa festa de chie fit?"
"Su nadale fit sa festa de su Sol Invictus, chi fit in su equinozio de ierru cando su sole torrat a creschere a a bettare lughe in su mundu"
"Tando sos cristianos an copiadu totas sas festas paganas"
"No cretedes chi sos paganos fin imbecilles o chena sentidos, isso puru fin omines che a nois, aian emoziones, sentidos e adoraian sa divinidade. Su cristianesimu ateru no at fattu che leare custas festas e las attribuire a Gesus  Cristos..."
"Su professò!"
"Emmo, nara tue"
"Ma comente sun naschidas sas religiones?"
"Beh, custa est un'ìistopria longa...si leggides Carl Gustav Jung bo lu ispiegat bene in sos liberos suos...su cristianesimu pro unu paragaone est naschidu comente unu bisonzu de ispiridualidade chi fit maduru ai cussos tempos, ba'iat pius de una religione misterica , comente su culto de Mitra, su salvadore, chi trattaiana sas matessi cosas de su cristianesimu de sas origines...mistericas si narain ca fin cultos notturnos, comente nos at ispegadu Giovanni Semerano, misteru derivat da "mus" chi in accadicu cheret narrer notte. 'Ritos notturnos cherait narrer..'
"Su professò!"
"Eja, nara"
"Ma chie fit custu Mitra...?"
"Fit un'ispessie de salvadore de su mundu, comente Cristos, comnete Cristos nachi fit naschidu su 25 de Nadale"
"Ma su 25 de Nadale no fit sa festa de su Sol Invictus?"
"Emmo, bidides chi sas cosas si imboligan una cun s'atera..."
"Sa professora de religione nos at nadu chi sas religiones naschen no solu dae sa timorìa, ma dae su ider chi su mundu est pienu de cosas bellas e maravizosas chi s'omine no podet isplicare..."
"Emmo, est beru..."
"Su professò!"
Emmo!"
"Ma fostè, credente est?"
"Uhm, custa est una dimanda difizile meda. Deo so istadu cristaianu, cattolicu, ca mama  mia fit cristiana e cattolica. In domo leggiamus famiglia cristiana. Deo andaia a missa e apo puru fattu su chierichetto. Poi cando so dientadu mannu apo incuminzadu a m'allontanare dae sa cheja, e como no creo pius in sa cheja. Pero penso, umpare a Jung, chi totu sas religiones risponden a unu bisonzu profundu de s'omine e chi no si poden bocchire chena impoverire sa moralidade e sa soziedade, ca s'omine at bisognuy de ispiritu e de ispiridualidade, finas si sas religiones traighen sa messaggiu originale. S'ìomine at bisognu de sa religione , est a narrer de una visione spirituale, comente de s'abba...ca s'omine est ancora troppu primitivu pro fagher a mancu de sa morale incranada dae sa religiones..."
"Su professò!"
"Eja!"
"Ma carrasciale cust'annu cand'est?"
un'atera istudiante
"Su vintiunu de frealzu"
"Ma beru est chi b'at una die de vacanza?"
Emmo, su vinti, lunis nos an dadu su ponte"
"Ite feu, su vinti no servit a nudda"
"Prendere o lasciare"
"Ma a l'ischides proite sa pasca mudat sempre de periodu?"
"Boh!"
"Ca dipendet dae su calendario lunare: sa pasca est sa prima duminiga chi sighit sa luna piena poi de su equinozio de martu"
"a ti nde paret!"
"Accò proite ruet dgni annu in d'unu periodu divessu"
"Su professò!"
"Eja"
"A no lu insinzat unu liberu subra custas cosas?"
"Pius de unu bos nde poto insinzare ma mi devides dare su tempus de preparare una lista"
"Emmo, su professò"
"Deo apo idu unu documentariu in su you tube chi faeddat de religione, de sa prufezia de sos maya e chi sa religione cristiana est un'imitazione de atera s religiones mistericas"
"No mi nde faeddes"


"Ma la'po idu, fit interessante meda"
"Emmo, bi creo, ma b'at mizas de liberos chi t'ispiegan sas matessi cosas cun d'unu pagu de ordine e de iscienzia"
"Tando aisetto sa lista"
"Emmo"
"Su professò!"
"Eja"
"ma tando, fostè est credente o nono?"
"Ah, duncas, beh bos naro una cosa: cando fia minoreddu deo m'ammento abbaidaia su mundu cun ojos ispantados, totu fit bellu, nou, magicu. Accò, in cussu peiodu deo no ischia ite fit sa religione, però m'ammento chi su mundu fit bellu, pienu de lughe, e de misteru...accò, deo penso chi sos omines primitivos fin gai, comente custu pitzinneddu ispantadu"
" però oe ch'est oe deo so vicinu s su buddismu, a sa filosofia zen, puru si apo rispettu pro cale si siat religione...apo cumpresu chi dogni religione rappresentat unu bisognu profundu de s'anima umana...no nde podimus fagher a mancu"
"Su professò"
"Eja"
"Ma Carlo Marx no at nadu chi sa religione est l'oppio dei popoli?"
"emmo..."
Pro fortuna sonat sa campana ej s'ora de inglesu est finida.
Ma fit s'ora de inglesu o s'ora de religione? 
Bae e fidadi de custos pitzinnos...




UNU DICIU PRO MELEDARE. De s'arvure rutta dognunu faghet linna.




















Nessun commento:

Posta un commento

NOSTALGIA

THATHARI , SU TRES DE LAMPADAS 2019 Nostalgia, est paraula grecana, cheret narrere, comente ischides tottu, dizizu de torrare an domo ...